در دعاوی مختلف، شاکی هنگام رضایت دادن به متهم باید نکات زیر را در نظر بگیرد:
- میزان خسارت وارد شده: شاکی باید میزان خسارت وارد شده به خود را به دقت محاسبه کند و سپس رضایت خود را مشروط به پرداخت کامل خسارت کند.
- ضمانت اجرای رضایت: شاکی باید از متهم ضمانت بگیرد که در صورت عدم پرداخت خسارت یا عدم ترک رفتار مجرمانه، رضایت خود را پس خواهد گرفت. این ضمانت می‌تواند به صورت تعهد کتبی، وثیقه یا سپرده نقدی باشد.
- سابقه متهم: شاکی باید سابقه کیفری متهم را بررسی کند تا اطمینان حاصل کند که متهم فردی خطرناک نیست.
- عواقب حقوقی رضایت: شاکی باید از عواقب حقوقی رضایت خود مطلع باشد. رضایت شاکی می‌تواند موجب صدور قرار منع تعقیب یا حکم برائت متهم شود.
- احساسات شخصی شاکی: شاکی باید احساسات شخصی خود را نیز در نظر بگیرد. رضایت دادن به متهم می‌تواند برای شاکی دشوار باشد، به خصوص اگر جرم متهم جدی باشد.
- عواقب اجتماعی رضایت: شاکی باید از عواقب اجتماعی رضایت خود نیز مطلع باشد. رضایت دادن به متهم می‌تواند باعث شود که شاکی در جامعه مورد قضاوت قرار گیرد.
- تأثیر رضایت بر شاکی: شاکی باید از تأثیر رضایت خود بر زندگی خود نیز مطلع باشد. رضایت دادن به متهم می‌تواند باعث شود که شاکی احساس رضایت کند یا احساس پشیمانی کند.
- تأثیر رضایت بر متهم: شاکی باید از تأثیر رضایت خود بر زندگی متهم نیز مطلع باشد. رضایت دادن به متهم می‌تواند باعث شود که متهم احساس پشیمانی کند یا احساس آرامش کند.
- تأثیر رضایت بر جامعه: شاکی باید از تأثیر رضایت خود بر جامعه نیز مطلع باشد. رضایت دادن به متهم می‌تواند باعث شود که جرم مورد نظر بیشتر شود یا کمتر شود.
- اهداف شاکی از رضایت: شاکی باید اهداف خود از رضایت را مشخص کند. آیا شاکی می‌خواهد به متهم کمک کند یا می‌خواهد از مجازات متهم جلوگیری کند؟
- مذاکره با متهم: شاکی می‌تواند با متهم مذاکره کند تا رضایت خود را مشروط به انجام برخی اقدامات کند. به عنوان مثال، شاکی می‌تواند از متهم بخواهد که خسارت وارد شده را جبران کند یا تعهد کند که در آینده مرتکب جرم نشود.
- مشاوره با وکیل: شاکی باید قبل از رضایت دادن به متهم، با یک وکیل مشورت کند. یک وکیل می‌تواند به شاکی کمک کند تا تصمیم درستی بگیرد.
- حفظ مدارک: شاکی باید تمام مدارک مربوط به پرونده را حفظ کند. این مدارک می‌تواند در صورت بروز مشکل در آینده مفید باشد.
در نهایت، تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا رضایت دادن به متهم درست است یا خیر، یک تصمیم شخصی است. شاکی باید تمام عوامل را در نظر بگیرد و تصمیمی بگیرد که برای او بهترین است.
همه چیز درمورد رضایت از شاکی
قبل از صحبت در مورد رضایت از شاکی باید این نکته را روشن کنیم که برخی از جرم ها جنبه عمومی دارند؛ یعنی افکار عمومی و نظم جامعه را تحت تاثیر قرار می دهند مانند قتل، فروش مواد مخدر و ... . اما برخی جرم ها نیز هستند که جنبه عمومی ندارند یا جنبه عمومی بسیار کمی دارند. مانند صدور چک بلامحل و ... . در جرم هایی که جنبه عمومی بالایی دارند، حتی در صورت گذشت شاکی، تنها جنبه خصوصی جرم منتفی می شود و مجازات جنبه عمومی جرم به قوت خود باقی خواهد ماند.
برای مثال اگر جرمی دارای جنبه عمومی و خصوصی باشد و جزای آن دو سال زندان باشد، در صورت رضایت شاکی یک سال و نیم از جرم منتفی شده و شش ماه جنبه عمومی جرم باقی می ماند .
رضایت به دو صورت انجام می شود.
رضایت در دادگاه: در این روش متهم با شاکی به دادگاه مراجعه کرده و شاکی در دادگاه رضایت خود را اعلام می کند. اعلام رضایت در دادگاه صورت جلسه می شود و توسط طرفین امضاء شده و پرونده بسته می شود. لازم به ذکر است که صورت جلسه دادگاه یک سند رسمی است. البته همانطور که در بالا ذکر شد، اگر پرونده جنبه عمومی داشته باشد، حتی با رضایت شاکی پرونده بسته نخواهد شد. مزیتی که این روش از اعلام رضایت دارد این هست که نیازی به پرداخت هزینه های محضری نیست.
رضایت محضری:در این روش رضایت، شاکی به دفترخانه رسمی مراجعه کرده و رضایت نامه محضری ارائه می دهد. این رضایت نامه تحویل متهم می شود . متهم رضایت را به دادگاه برده و در داخل پرونده قرار می دهد و پرونده بسته می شود. در این روش شکایت، طرفین باید هزینه ای به دفترخانه پرداخت کنند.
رضایت در پرونده های کیفری و حقوقی
اعلام رضایت در پرونده های کیفری و حقوقی به یک صورت است. با این تفاوت که در پرونده های خصوصی اعلام رضایت بدون قید و شرط است. یعنی شاکی نمی تواند قید و شرطی را برای رضایت اعلام کند. اما در پرنده های حقوقی شاکی می تواند رضایت را به صورت شرطی اعلام کند. این نکته را نیز ذکر کنیم که در پرونده های حقوقی به جای استفاده از عبارت ای شاکی و متهم، از عبارت های خواهان و خوانده استفاده می شود.
مثلاً در پرونده های حقوقی خواهان مبلغ 500 میلیون تومان از خوانده طلبکار باشد، خواهان می تواند از خوانده تعهدی بگیرد که متهم در تاریخ های مشخصی بخش یا کل مبلغ را پرداخت کند. این مورد در دادگاه صورت جلسه می شود و دادگاه گزارش اصلاحی صادر می کند. حال اگر خوانده به تعهد و شرط ذکر شده عمل نکند، خواهان می تواند به دادگاه رفته و درخواست صدور اجراعیه (به صورت جلب یا توقیف اموال یا ... ) کند. این نوع رضایت رضایت شرطی است.
مثال برای رضایت در پرونده های کیفری: در صورتی که شما از همسایه خود به علت همسایه آزاری شکایت کرده اید، در صورت اعلام رضایت در دادگاه، تنها در دادگاه یا محضر حضور یافته و اقدام به دادن رضایت می کنید. دادگاه این مورد که اعلام رضایت شرطی نمایید را نمی پذیرد. اما شاکی خود می تواند به به صورت خصوصی و با تفاهم با متهم اقدام به دریافت تعهد از وی نماید.
این نکته را نیز باید ذکر کنیم که رضایت با گذشت فرق می کند. در پرونده های کیفری دادن رضایت گذشت نامیده می شود اما در پرونده های حقوقی این مورد رضایت نامیده می شود.
در پرونده های حقوقی اگر خواهان بدون شرط رضایت دهد، پرونده به نفع خوانده بسته می شود.