در دعاوی کیفری، اصطلاحی به نام "ضرر و زیان ناشی از جرم" وجود دارد. زمانی که فردی به دلیل اقدامات جنایی، زیان یا خسارت مالی متحمل میشود، میتواند از طریق دادگاه کیفری، به عنوان خسارت مالی جبرانی، ادعای حقوقی داشته باشد. این نوع دعاوی در ضمن اینکه دعاوی حقوقی است اما دادگاه حقوقی ارجاع داده نمیشوند، بلکه در همان دادگاه کیفری که رای اول ادر می شود، پیگری و رای آن صادر می گردد. بنابراین، دادگاه کیفری بهطور موازی با صدور حکم جزایی، میتواند خسارت مالی ناشی از جرم را نیز تعیین کند.
اما در سه موارد از جرایم، خسارت و زیان ناشی از جرم وجود ندارد، این موارد شامل: سرقت، خیانت در امانت و کلاهبرداری؛ زیرا در این مواردخسارت به صورت بازیابی مال اصلی انجام میپذیرد.
در دعاوی حقوقی نیز، شخص ممکن است تا زمانی که در پرونده پیروز شود، هزینههای فراوانی را پرداخت کرده باشد؛ از جمله هزینههای ایاب و ذهاب حضور خود و شاهدین در دادگاه، پرداخت هزینه وکیل، خسارتهای مالی ناشی از از دست دادن دسترسی به اموال و غیره. در صورت پیروزی در پرونده، میتوان با استناد به ماده 1 مسئولیتهای مدنی، درخواست جبران این هزینهها را داشته باشد؛ زیرا تصمیم گیری به نفع او صورت گرفته است.